فیلسوفان در باب مستی چه می‌گویند؟
مت کوورتراپ
مترجم: پارسا مشایخی فرد
«آهنگ‌های بیشتر درباره ساختمان‌ها و غذا» عنوان آلبومی از گروه راک تاکینگ هدز۱Talking Heads در سال ۱۹۷۸ بود. این آلبوم درباره چیزهایی بود که ستاره‌های راک معمولاً در مورد آن‌ها نمی‌خواندند. آهنگ‌های پاپ بیشتر در مورد دگرگونی حالات عشق هستند؛ هرچند آهنگی مانند قطعۀhit Cleaning Windows۲۱۹۷۶ از ون موریسون۳Van Morrison جزو موارد عجیب در این سبک به حساب می‌آید.
از این سو نیز فیلسوفان بر موضوعاتی همچون معرفت‌شناسی۴epistemology متافیزیک۵metaphysics و مسائلی همچون معنای زندگی تمرکز ریزبینانه‌ای دارند. اما گاهی اوقات ذهن‌های بزرگ از بستر خود دور می‌شوند و دربارۀ مسائل دیگری نیز مانند ساختمان‌ها۶ تفکر مسکن ساختمانی – Building Dwelling Thinkin که هایدگر آن را توضیح میدهد، غذا (هابز)، آب گوجه‌فرنگی۷ همانطور که رابرت نوزیک میگوید، اگر آب گوجه فرنگی خود را در اقیانوس مخلوط کنید، به سادگی آب گوجه خود را از دست خواهید داد. چراکه شما برای مالکیت اقیانوس نیامده‌اید. (Nozick 1974, 175) (رابرت نوزیک)، و آبوهوا (لوکرتیوس و ارسطو) می‌نویسند. این مجموعه از نوشتارهای کوتاه نیز دربارۀ این مضامین ناآشناست؛ در باب مسائلی که فلاسفه کمتر درباب آن نوشته‌اند اما گویا مورد توجهشان بوده است۸این مجموعه، به‌صورت اختصاصی، هم‌زمان با پخش جهانی، در پراکسیس منتشر می‌شود..
آلمانی‌ها ـ شاید عجیب نباشد اما ـ آب‌جوی خودشان را به هرچیز دیگری ترجیح می‌دهند. فریدریش نیچه۹۱۹۰۰-۱۸۴۴ نیز از آن دسته آلمانی‌هایی بود که به اهمیت آب‌جو برای ملت خود توجه ویژه‌ای داشت. او میگوید: «چه همه آب‌جو در هوش آلمانی هست!». نیچه همچنین با تأسف ادامه میدهد: «به‌راستی چگونه تواند بود که جوانانی که زندگی‌شان را در گرو معنوی‌ترین هدف می‌گذارند، وجود نخستین غریزۀ خرد‌وری، یعنی غریزۀ خودپایی ذهن را در خود حس نکنند و باز آب‌جو بنوشند! …»۱۰غروب بتها نشر آگه، ترجمه‌‌ی داریوش آشوری (غروب بتها، آنچه آلمانیان از دست می‌دهند، بند دوم). شاید نیچه در این لحظات، مارتین لوتر۱۱۱۵۴۶-۱۴۸۳را در ذهن خویش مجسم می‌کرد. این متکلم اهل کتاب که قطعاً زندگی خود را وقف «اهداف معنوی» کرده بود در میان مشاهدات روحانی خویش به نکته‌ای رسید که حائز اهمیت بود:«کسانی که آب‌جو نمی‌نوشند، گویی هیچ چیزی برای نوشیدن ندارند».
اما نوشیدن آب‌جو فقط به یک ملت محدود نمی‌شود؛ از زمان مصر باستان آب‌جو در بسیاری از سرزمین‌ها از جمله جزایر خاصی در نزدیکی سواحل قارۀ اروپا مصرف می‌شده‌است. اما حتی در آنجا هم سلیقه‌ها متفاوت بود. در سه گفت‌وگو بین هیلاس و فیلونوس در مخالفت با شکاکان و ملحدان۱۲Three Dialogues between Hylas and Philonous in Opposition to Sceptics and Atheists، اسقف و فیلسوف ایرلندی، جورج برکلی۱۳۱۷۵۳-۱۶۸۵، اظهار داشت: «آنچه که در زمان‌هایی دیگر شیرین به نظر می‌رسید، برای کامی پریشان، به تلخی می‌ماند. و هیچ چیز نمی‌تواند واضح‌تر از این باشد که افراد مختلف سلیقه‌های متفاوت را درک کنند.» او دربارۀ آب‌جوِ تیره صحبت می‌کرد که در آن زمان به «پورتر»۱۴پورتر سبکی از آب‌جو است که در اوایل قرن ۱۸ در لندن، انگلستان توسعه یافت. به دلیل استفاده از مالت قهوه ای، حهندگی مناسبی داشت و از نظر ظاهری تیره بود. معروف بود. او دربارۀ گینس۱۵Guinness – گینس یک آب‌جو بزرگ خشک ایرلندی است که در کارخانه آب‌جوسازی آرتور گینس در سنت جیمز گیت، دوبلین، ایرلند، در سال ۱۷۵۹ تولید شد. این آب‌جو یکی از موفق‌ترین مارک‌های الکل در سراسر جهان است که تقریباً در ۵۰ کشور درست می‌شود و در بیش از ۱۲۰ کشور به فروش می‌رسد. فروش این نوشیدنی الکی در سال ۲۰۱۱ بالغ بر ۸۵۰۰۰۰۰۰۰ لیتر بوده است. سخنی به زبان نمی‌آورد، زیرا آن آب‌جوی چاق و چله و خشک ایرلندی تنها از سال ۱۷۵۹، یعنی ۶ سال پس از مرگ فیلسوف، به بازار راهی شد.
نوشیدن مشروب برای مدت طولانی در بریتانیا نیز بخشی از فلسفه‌ورزی بوده‌است. براساس یک پژوهشْ، مردان و زنان یورکشایر۱۶یورکشایر یک شهرستان تاریخی در شمال انگلستان است. ۴۹ درصد از جامعه‌ی مصرف‌کنندگان آب‌جو در تمام بریتانیا را تشکیل می‌دهند. همچنین این تحقیق نشان داد که در مجموع، انگلیسی‌ها بیشتر از اسکاتلندی‌ها آب‌جو می‌نوشند. شاید این نشان‌دهندۀ گرایش عمیق‌تری باشد که به برجسته‌ترین فیلسوفان تجربه‌گرای این دو کشور، یعنی دیوید هیوم۱۷۱۷۷۶-۱۷۱۱ و جان لاک۱۸۱۷۰۴-۱۶۳۲ باز می‌گردد. لاکِ انگلیسی آب‌جو را ستایش کرد، اما هیوم اسکاتلندی خیلی مشتاق به آن نبود.
هیوم در بخشی از تاملات خودش اشاره می‌کند که شما شاید بتوانید دربارۀ شراب سیب شعر بنویسید، اما آب‌جو داستانی کاملا متفاوت دارد:«آب‌جو به هیچ‌عنوان مناسب نیست، نه برای خوردن و نه حتی برای دیدن در دست آنانی که دوستش دارند.»۱۹(رساله‌ای دربارۀ طبیعت آدمی، ص ۳۵۸). اما لاک دیدگاه متفاوتی داشت؛ او در سال ۱۶۷۹ رساله‌ای با عنوان طبقه‌بندی آب‌جو۲۰Classification of Beer نوشت. در این مطالعۀ دقیق و البته کاملاً تجربی، لاک آب‌جو را به سه دسته تقسیم کرد: خانگی۲۱home-made، برای فروش۲۲for sale و مرکب۲۳compound. او دریافت ـ بدون شک با آزمایش کردن ـ که: «نوشیدنی‌های خانگی انگلستان، یعنی آب‌جویِ اِیل۲۴ale، قوی و کوچک هستند. آنهایی که باید به فروش برسند عبارتند از: «لامبث آل۲۵Lambeth ale، مارگارت آل۲۶Margaret ale، دربی آل۲۷Derby ale. شراب سیب هرفوردشایر۲۸Herefordshire cider، پری۲۹perry و مد۳۰mede. همچنین گونه‌های مختلفی از دمنوش مرکب وجود دارد، مانند کوک الی۳۱cock-ale، افسنطین۳۲wormwood-ale، لیمو آل۳۳lemon- ale، اسکوروگراس آل۳۴scurvygrass-ale، کالج آل۳۵college-ale، و …. اینها باید در ستون‌های هرکول (Hercules’ Pillars)۳۶از مکان‌های تحت قیومت بریتانیا در بخشی از منطقۀ جبل‌طارق، نزدیک معبد باشند. در ترومپت۳۷Trumpet و خانه‌های دیگری در شیر لین۳۸Sheer Lane، کوچۀ بل، و همانطور که به یاد دارم، در میخانۀ انگلیسی نزدیک چارینگ کراس».۳۹Charing Cross(به‌نقل از زندگی جان لاک، توسط پیتر کینگ، ص ۱۵)۴۰The Life of John Locke, by Peter King.
#جستار_فلسفی #جستار_کوتاه_فلسفی #کوتاه_فلسفیدن
About Author
