فیلسوفان در باب ورزش چه می‌گویند؟
مت کوورتراپ
مترجم: پارسا مشایخی فرد
«آهنگ‌های بیشتر درباره ساختمان‌ها و غذا» عنوان آلبومی از گروه راک تاکینگ هدز۱Talking Heads در سال ۱۹۷۸ بود. این آلبوم دربارۀ چیزهایی بود که ستاره‌هایِ راک معمولاً در مورد آن‌ها نمی‌خوانند. آهنگ‌هایِ پاپ بیشتر در مورد دگرگونی حالات عشق هستند؛ البته آهنگ‌هایی مانند قطعۀ معروف گروه رز رویس، «Car Wash»، جزو موارد استثنا به حساب می‌آیند.
از این سو نیز، فیلسوفان بر موضوعاتی همچون معرفت‌شناسی۲epistemology، متافیزیک۳metaphysics و مسائلی همچون معنای زندگی تمرکز ریزبینانه‌ای دارند. اما گاهی اوقات ذهن‌هایِ بزرگ از بستر خود دور می‌شوند و دربارۀ مسائل دیگری نیز مانند ساختمان‌ها۴ تفکر مسکن ساختمانی – Building Dwelling Thinkin که هایدگر آن را توضیح می‌‌دهد، غذا (هابز)، آب گوجه‌فرنگی۵ همانطور که رابرت نوزیک می‌‌گوید، اگر آب گوجه فرنگی خود را در اقیانوس مخلوط کنید، به سادگی آب گوجه خود را از دست خواهید داد. چراکه شما برای مالکیت اقیانوس نیامده‌اید. (Nozick 1974, 175) (رابرت نوزیک)، و آبوهوا (لوکرتیوس و ارسطو) می‌نویسند. این مجموعه از نوشتارهایِ کوتاه نیز دربارۀ این مضامین ناآشناست؛ در باب مسائلی که فلاسفه کمتر درباب آن نوشته‌اند، اما گویا مورد توجهشان بوده است۶این مجموعه، به‌صورت اختصاصی، هم‌زمان با پخش جهانی، در پراکسیس منتشر می‌شود..
ما تمایل داریم که فیلسوفان را تا جایِ ممکن آدم‌هایی خجالتی بدانیم و نه افرادی که به‌شدت اهل ورزش کردن باشند. این تصور ما اشتباه است!
یکی از فیلسوفان مشهوری که ما او را کمتر با نامِ آریستوکلِس۷Aristocles | به تعبیرِ دیوگنوس لائرتیوسی، نام واقعیِ افلاطون، آریستوکلِس، بود. در زبانِ یونانی، افلاطون به معنایِ «تنومند» است. می‌شناسیم، خود فردی ورزشکار بود. در واقع، او همواره با پیروزی‌هایِ پِی‌درپِی، مقام نخستِ بازی‌هایِ ایستمی۸Isthmian Games | بازی‌هایِ ایستمی، در یونان باستان، جشنواره‌ای از مسابقات ورزشی به‌همراه موسیقی و پایکوبی بود که به افتخارِ خدایِ دریا، پوزیدون، در بهار سال‌هایِ دوم و چهارم هر المپیاد، در پناهگاه او در تنگه کورینت، برگزار می‌شد. را از آن خود می‌کرد. ایستمی با نامِ یونانیِ Ισθμίαν، یک مسابقۀ دوومیدانی بود که توسط یونانیان باستان برگزار می‌شد. نام مستعار ورزشیِ افلاطون، «پلاتون»۹به یونانی: Πλάτων | تلفظ: platon یا به انگلیسی «پلاتو» به معنایِ «تنومند»۱۰Plato بود، چراکه در کشتی‌گیری، تبحرِ خارق‌العاده‌ای داشت. او همچنین نظرات منظم و مستدلی را دربارۀ کشتی گرفتن ارائه داد و از این ورزش تمجید می‌کرد. او در رسالۀ قوانین نوشت: «مانورها و فن‌هایِ مجاز و قانونی‌ای در حین کشتی گرفتن وجود دارد؛ آن‌ها شامل بیرون آوردن گردن و دست‌ها و همچنین پهلوها، از درهم‌تنیدگیِ بدن به بدن دو کشتی‌گیر است»۱۱Plato, Laws, 281. با این حال، افلاطون طرفدار کشتی‌هایِ نمایشی و پرشور نبود. او در ادامه از معرفی کردن «تجهیزاتِ نمایشیِ کشتی» – برای جذاب‌تر جلوه دادن این ورزش – امتناع کرد و آنان را «کاملاً بی‌فایده» توصیف کرد. همچنین این قهرمان سابق کشتی با بی‌اعتنایی اعلام کرد که: «چنین کارهایِ بدی – یعنی نمایشی کردن کشتی و استفاده از تجهیزات گوناگون – شایستۀ توصیف شدن نیستند.»
اکثر فیلسوفانِ دیگر، باوجوداینکه اندک ارتباطی با مقولۀ ورزش داشتند، به‌ندرت دربارۀ آن می‌نوشتند. برای مثال، ارسطو در رساله‌ای که متأسفانه گم شده، مطالبی را در باب برندگان المپیک گردآوری کرده است. همچنین، مردِ عقل‌گرایِ فرانسوی، رنه دکارت، رساله‌ای در مورد هنر شمشیربازی به‌نگارش درآورده بود و ازسوی‌دیگر، هگل نیز موافقت کرده بود که ورزش در خدمتِ یک هدف اجتماعی است. او در کتاب خود نوشت: «کشتی گرفتن، بوکس‌بازی و پرتاب دیسک یا نیزه، بیانِ بخشی از لذت و نشاط اجتماعی است.»۱۲Philosophy of History, p.260.
اما در میان این فیلسوفانِ سخن‌محور، جان رالز۱۳John Rawls | زادۀ ۲۱ فوریه ۱۹۲۱ – درگذشتۀ ۲۱ نوامبر ۲۰۰۲ | فیلسوفِ لیبرالِ امریکایی، در تیمِ فوتبال دانشگاه پرینستون، عمل‌گرایانه، بازی می‌کرد. این برجسته‌ترین فیلسوف سیاسیِ آمریکا، به خاطر کتابش، نظریه‌ای در باب عدالت۱۴A Theory of Justice | 1971، شناخته‌شده است. او این ایده را مطرح کرد که جامعۀ عادل، اجتماعی است که ما آن را در زیرِ «پردۀ جهل»۱۵veil of ignorance – و بدون تفکر – انتخاب می‌کنیم؛ جایی که نمی‌دانیم ثروتمند هستیم یا فقیر و هر چیز دیگری در مورد هویت و موقعیت اجتماعی خود در جامعه‌ای که به انتخاب قوانین آن کمک می‌کنیم را، فراموش کرده‌ایم. او فکر می‌کرد که در چنین شرایطی انتخاب جامعه‌ای که مبتنی بر برابری فرصت‌ها باشد، امری منطقی است. از نظر رالز، بیسبال، تنها ورزشی بود که به‌طور کامل به این رویکرد ایدئال عمل می‌کرد. رالز اینگونه نوشت: «این بازی هیچ‌گونه ترجیح یا مزیت غیرعادی‌ای را به تیپ‌هایِ فیزیکی خاص نمی‌دهد، برخلافِ داشتن برتری قدبلند در ورزشی مثلِ بسکتبال. هر فردی با هر استعدادی و با تکیه بر توانایی‌های خود، همه‌جوره می‌تواند جایگاه خویش را در تیم پیدا و در آن پیشرفت کند. قد بلندها و قد کوتاه‌ها می‌توانند در موقعیت‌های مختلف در تیم قرار بگیرند و همگی از بازی کردن در کنار یکدیگر لذت ببرند.»۱۶Letter to Owen Fiss, April 18, 1981
بنابراین، رالز بسکتبالِ آن زمان را به‌خاطر همان دلیلی که به شکلی ناعادلانه از مردان بلندقد حمایت می‌کرد، دوست نداشت. شاید دلیلی وجود داشت که او این ورزش را برای نکوهش از دیگر ورزش‌ها متمایز کرد. همسایه و رقیب فکری او، فیلسوفِ نئولیبرال، رابرت نوزیک۱۷Robert Nozick | زادۀ ۱۶ نوامبر ۱۹۳۸ – درگذشتۀ ۲۳ ژانویه ۲۰۰۲ | فیلسوفِ سیاسیِ امریکایی در بخشی از کتابش از بسکتبالیستِ معروف، ویلت چمبرلین۱۸Wilt Chamberlain | زادۀ ۱۹۳۶ – درگذشتۀ ۱۹۹۹ برای توجیه نابرابری درآمد -همان‌چیزی که برای بسکتبالیست‌ها در NBA رخ داد- استفاده کرده بود۱۹Anarchy, State; and Utopia, p.18, 1974.
بوکسورها۲۰Boxers – به نظر می‌رسد این اثر حدوداً ۱۰۰ سال پیش از میلادِ مسیح، در جزیره دِلوس۲۱Delos | جزیره دِلوس، در مجمع‌الجزایرِ حلقوی شکلِ کیکلادها، نزدیک جزیره میکونوس در دریای اژه، یکی از مهم‌ترین پایگاه‌هایِ اسطوره‌شناسی، تاریخی و باستان‌شناسیِ یونان است. کاوش‌های باستانی این جزیره که به دست کالج فرانسوی «آتن» انجام شده‌است، گسترده‌ترین کارِ حفاری در مدیترانه بوده‌است.، واقع در یونان، پدید آمده باشد.
About Author
